W ramach uroczystościach z okazji 90. rocznicy święta pułkowego pamięci żołnierzy 2. Pułku Saperów Kaniowskich pokazana zostanie wystawa historyczna "Przybyli po 90. latach… Funkcjonowanie w Puławach 2. Pułku Saperów Kaniowskich w latach 1921-1939". Ekspozycję przygotował Zbigniew Kiełb opiekujący się Pracownią Dokumentacji Dziejów Miasta funkcjonującą od pięciu lat w POK "Dom Chemika".

Geneza powstania wystawy sięga roku 2007. W tymże właśnie roku w dniu 13 maja Związek Strzelecki 15 Pułku Piechoty "Wilków" Oddział Puławy reaktywował święto pułkowe 2. Pułku Saperów Kaniowskich. Po tych kilku latach poszukiwań materiałów źródłowych do historii tej formacji wojskowej i jej związków z Puławami udało się wreszcie zebrać ich na tyle dużo, by przygotować ekspozycję dla mieszkańców miasta. Okazją do prezentacji jest 90. rocznica święta pułkowego.

Poprawną datą święta pułkowego był dzień 11 maja - data bitwy pod Kaniowem, w której saperzy II Korpusu Polskiego na Wschodzie (protoplaści puławskiego pułku) wykazali się męstwem w starciu z Niemcami, ratując przed śmiercią wielu zaskoczonych żołnierzy korpusu, nieprzygotowanych na atak nieprzyjaciela. W dowód uznania, już w niepodległej Polsce, dnia 8 listopada 1921 r. 2. Pułk Saperów otrzymał sztandar od Marszałka Józefa Piłsudskiego i zaszczytne miano "Kaniowczyków", upamiętniające i bohaterską postawę we wspomnianej bitwie.

Tak jak i w innych pułkach tak i w puławskim odbywały się święta pułkowe. W naszym mieście miały one miejsce w latach 1922-1939 i odbywały się w dniu 11 maja, gdy wypadał on w niedzielę lub w najbliższą niedzielę od tego dnia. Dlatego też w tym roku uroczystości te odbędą się w dniu 13 maja.

Jeśli chodzi o samą formację wojskową, to 2. Pułku Saperów powstał w Dęblinie. Na skutek decyzji wyższych władz wojskowych we wrześniu 1921 r. mjr Artur Górski przybył z całym pułkiem do Puław na stałe. Jednostka ta, początkowo jako pułk, a następnie przeorganizowana na batalion, funkcjonowała w Puławach w latach 1921-1939.

20 sierpnia 1939 r. ze względu na przygotowania do działań wojennych batalion przeorganizowano ponownie na pułk. Podczas kampanii wrześniowej organizował on bataliony saperskie dla innych formacji, a pozostałe związki saperskie opuściły Puławy i wycofywały się w kierunku Kowla.

2. Pułku Saperów "Kaniowskich" mocno związał się z Puławami, żołnierze współpracowali przy organizowaniu świąt patriotycznych, pomagali biednym dzieciom, brali udział w akcjach powodziowych. Jego głównym zadaniem na początku lat dwudziestych XX w. było działanie na rzecz odbudowy kraju, ale również szereg działań związanych z dozorem puławskiego mostu półstałego z 1916 r. w latach 1921-1935.

Ekspozycja przygotowana przez Pracownię Dokumentacji Dziejów Miasta została podzielona tematycznie. Będziemy mogli zobaczyć na niej sylwetki dowódców, oficerów, podoficerów i szeregowych, a wśród nich także i osoby, których imionami i nazwiskami nazwano puławskie ulice. Zobaczymy saperów przy pracach codziennych, podczas ćwiczeń wojskowych, w trakcie budowy schronów, mostów, budynków nad Wisłą.

Na wystawie zostaną pokazane też różne formy spędzania wolnego czasu przez saperów, w tym wycieczki i bale. Odrębnym tematem są plansze przedstawiające uroczystości świąt patriotycznych - 3 maja, 11 listopada, święta pułkowego - w których uczestniczyli saperzy. Wyeksponowana zostanie również sylwetka fotografa pułku, a był nim Józef Tomaszewski, a także symbole 2. Pułku Saperów Kaniowskich i postać Artura Górskiego.

Warto zwrócić uwagę właśnie na osobę Artura Górskiego. Był on organizatorem i dowódcą wojsk saperskich II Korpusu, którymi dowodził podczas bitwy pod Kaniowem 11 maja 1918 r. W wolnej Polsce zorganizował wojska saperskie i brał czynny udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Był twórcą i pierwszym dowódcą 2. Pułku Saperów Kaniowskich w latach 1921-1922, z którym przybył do Puław. W późniejszych czasach był dowódcą m.in. innych pułków saperskich. Otrzymał Krzyż Srebrny Virtuti Militari. Zginął w niewyjaśnionych okolicznościach we wrześniu 1939 r. Jemu to właśnie będzie poświęcone drzewo pamięci, które podczas uroczystości zostanie posadzone w dniu 13 maja 2012 r.

Wystawę "Przybyli po 90. latach… Funkcjonowanie w Puławach 2. Pułku Saperów Kaniowskich w latach 1921-1939" będzie można oglądać w dniu 13 maja na Placu im. F. Chopina, a od 14 maja do 24 maja na holu dolnym POK "Dom Chemika".